Bir çok ebeveyn çocuğunun daima olarak inat etmesi ve ‘hayır‘ dediğiniz halde inatçı tavırlarını sergilemeye devam ediyorsa aslında sizinde kimi davranışlarınızı gözden geçirmeniz gerekebilir. Pekala inatçı davranışlarda bulunan çocuklara nasıl davranmalı? Çocuğun inadı nasıl kırılır? Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri çocukları inatlaşmaya iten 8 nedeni anlattı, ebeveyn olarak neler yapılması gerektiği konusunda kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu.
ÇOCUĞUNUZUN ‘İNAT’ ETMESİNİN 8 NEDENİ!
Söz dinlemiyor, ağlıyor, bağırıyor, kendini yerden yere atıyor… “Hayır” ise onun en favori sözü… Çocuklarda en sık 2-6 yaş ortasında ortaya çıkan ve ebeveynleri epeyce zorlayabilen ‘inatlaşma’ sanılanın bilakis bir sorun değil, duygusal gelişim ile benlik algısı oluşumunun olağan bir kesimi. Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri engellenme hissi ortaya çıktığında çocuğun öfkelenmesinin ve kendi dediğini yaptırmaya çalışmasının onun gelişim sürecinin sağlıklı ilerlediğinin bir göstergesi olduğuna dikkat çekerek, “Çocuklar haz prensibiyle hareket ederler, benmerkezci bir yapıları vardır ve daima kendi istedikleri olsun isterler.
Kurallar ve engellenmelerle karşılaştıklarında da bunları kabul etmek istemez, itiraz ederler. Kişisellik gelişimi için gereklidir bu inatlaşma hali ve aslında çocuğun ‘ben de varım’ deme şeklidir” diyor.
OTORİTER DAVRANIYOR OLABİLİRSİNİZ!
Aşırı otoriter yetiştirme üslubuna sahip ebeveynlerin çocuklarında bu otoriteye karşı inatlaşmanın çok daha ağır görüldüğü yapılan araştırmalarda ortaya konmuş.
Ne yapmalı? Çocuklarda 2-6 yaş ortasındaki inatçılığın gelişim sürecinin olağan bir modülü olduğunu unutmayın ve reddedici, inatlaşmaya yönelik ya da cezalandırıcı reaksiyonlar vermeyin.
ISRAR EDİYORSA…
Çocuğun ‘hayır’ dediğine, rastgele bir açıklama yapmadan ısrarcı olunması da inat etmesine neden olabiliyor. Bu devirde kişiselliğini ispat etmeye çalışan ve sorgulayan çocuk için tek başına ‘hayır’ cevabı alması engellenme hissinden öteki bir sonuca yol açmıyor.
Ne yapmalı? Neden ısrarcı olduğunuzu sakince açıklamalı, çocuğunuzun bu duruma dair öbür soruları varsa yanıtlamalısınız.
HER İSTEDİĞİNE ‘HAYIR’ DİYORSANIZ…
Çocuğun her isteği şeyde ‘hayır’ karşılığı ile müsabakası da inatçılık meselesine neden olabilen bir öteki değerli etken. “Çünkü çocukların en muhtaçlık duydukları şey kabullenme ve sevgi hissidir. Daima ‘hayır’ yanıtı çocukta reddedilme ve engellenme hislerini uyandırdığı için inatçılığını pekiştirecektir’ ikazında bulunan Sivri, kelamlarına şöyle devam ediyor: “İster nedeni çok yoğunluk, isterse çocuğun taleplerinin o an gerçekleştirilemiyor olması olsun, isteklerinin tümünü reddetmeyin. Vakit, yer ve koşulları uygun hale getirerek isteklerini gerçekleştirmesine alan tanıyın. Sahiden ‘hayır’ olanın neden ‘hayır’ olduğunu anlatın. Erteleme gereken durumlarda da bunu izah ederek yapın.
İLGİNİZE MUHTAÇLIĞI OLABİLİR!
Bazen çocuklar ebeveynlerinden muhtaçlıkları olan ilgiyi alamadıklarında huysuzlaşıp, inatlaşarak bu ilgiyi almaya çalışabiliyorlar.
Ne yapmalı? Ne kadar ağır olursanız olun, onunla tesirli vakit geçirmeye ihtimam gösterin. Dikkatinizi bozacak her şeyden uzaklaşarak yalnızca çocuğunuza vakit ayırın.
‘HAYIR’ DERKEN ARDINDA DURUN!
Bir gün müsaade verilen şeye sonraki gün ’hayır’ denildiği durumlarda sorgulamaları arttığı ve başları karıştığı için çocuklar inatlaşmaya başlarlar.
Neler yapmalı? Kurallarınız net olmalı, çocuğunuz için anlamsız kalmamalı. Ne, ne vakit neden evet; ne, ne vakit, neden hayır bilgisini onun anlayacağı lisanda anlatmanız çok kıymetli.
ANNE ‘EVET’ BABA ‘HAYIR’ DİYORSA…
Annenin ‘evet’ dediğine babanın ‘hayır’ demesi ya da babanın ‘evet’ dediğine annenin tam tersine olumsuz yaklaşması durumunda çocukların başı karışıyor, bunun sonucunda inat edebiliyorlar.
Ne yapmalı? Ebeveyn olarak tıpkı çizgide hareket etmeye itina gösterin. Çocuğunuza karşı tavrınız ve koyduğunuz kurallar birebir olmalı. Birinizin ‘hayır’ dediğine, öbürünüz asla ‘evet’ dememeli.
ÖDÜLLENDİRMEYİ YANLIŞ YAPIYOR OLABİLİRSİNİZ!
İnatlaştığı bir mevzuda ebeveynin kelamını dinledi diye coşkulu onaylama ve ödüllendirmeler, sanılanın tersine inatlaşmayı pekiştiriyor. Zira çocuk her inatlaştığında ödüllendirileceğini öğreniyor.
Ne yapmalı? Hatalı ödüllendirmeden kaçınmalısınız. Bu, çocuğunuzda “Sorun çıkarırsam istediğimi alırım” algısı oluşmaması için çok kıymetli.
SİZDEN KAYNAKLANIYOR OLABİLİR!
Çocuklar inatçılık konusunda ebeveynlerini rol model olarak alabiliyorlar. Anne babalarının ortalarındaki irtibatı daima gözlemliyor ve onların birbiriyle irtibatını modelliyorlar.
Ne yapmalı? Anne baba olarak çocuğunuza güzel bir rol model olmalı, inatçı davranışlar sergilemekten kaçınmalısınız.
İNATÇILIK NE VAKİT TEHLİKELİ OLUR?
Çocuğunuzda inatçı haller geliştiğinde onunla konuşmalı, münasebetlerini dinlenmeli ve ebeveynler olarak kendi münasebetlerinizi de onun anlayacağı bir lisanda anlatmalısınız Pekala, inatçılık çocuklarda ne vakit bir sorunun habercisi olabiliyor? Psikolog Sena Sivriinatçılığın fakat engellenme ve kuralla müsabaka anları dışında da çok ağır yaşandığı takdirde altında bir sorun yatabileceğine işaret ederek, “Çocuk kendisine, etrafına yahut eşyalara ziyan vermeye başlamışsa, daima küskün, kızgın ve öfkeli haller gösteriyorsa, işte o vakit inatçılığın olağan gelişim sürecinin bir modülü olmaktan çıkıp sorun haline dönüşmüş olduğundan bahsedebiliriz. Bu durumda bir uzmana başvurmak çok önemli” diyor.
