Kıyafet alışverişi eskiden özel bir duruma göre veya yılda birkaç kez yapılan bir şey iken şu an yeni bir fenomen olan ‘hızlı moda’ ve online alışveriş gibi kavramların hayatımıza dahil olmasıyla durum değişti. Artık kıyafetler daha ucuz, trend döngüleri çok daha hızlı; bununla beraber alışveriş bir hobi haline de geldi. Bunun yanında şimdi artık yeni ve değerli bir kavramı daha konuşuyoruz: Sürdürülebilir moda… Peki hızlı moda nedir ve neden insanlar, hayvanlar ve hatta gezegen için bu kadar kötüdür?Sürdürülebilir moda ne anlama gelmektedir? Gelin birlikte öğrenelim. (Bu makalenin ardından sürdürülebilir kozmetik nedir? başlıklı yazı da ilginizi çekebilir)
Yazı: Ceydanur Demir
Hızlı moda, defilelerde veya ünlülerde, bazen de influencerlarda görülen kıyafetlerin hızlıca üretilmesiyle olan kıyafetlere verilen addır. Amaç, trend olan görünümlerin hızlıca üretilerek tüketicilerle buluşturmaktır. Fakat, bu üretimin hızlıca yapılması gerektiğinden eğer bu görünüm artık trend dışı kaldıysa ne yazık ki ya gardıroplarımızın bir köşesini ya da pazara girse bile satılmadan sonuçlanabiliyor. Sonuçsa, tonlarca atık olarak ortada kalan tekstil ürünü.
Ucuz kumaşlar ve boyalardan kaynaklanan mikrofiberler ile sularımız ve topraklarımız zehirli maddelere maruz kalarak hem gezegendeki biyoçeşitliliği hem de toprak kalitesini tehlikeye atıyor. Fazla talep sonucunda oluşan bu tekstil atıkları, sadece çevreyi değil, insan ve hayvan sağlığına da çok zararlıdır.
Bu sektörde, ucuz iş gücüyle çalıştırılan işçilerin yaşam kalitesinin düşük olmasının yanı sıra tehlikeli koşullar altında çalışmak, işçileri hem fiziksel hem de psikolojik olarak etkilemektedir. Bu durumsa tabii ki insan haklarına aykırıdır.
Her ne kadar artık yeşil yıkamayla (greenwashing) iç içe bir kavram olsa da, sürdürülebilirliğin çevreye ve gezegen için önemi azımsanamaz. Sürdürülebilir moda, adından da tahmin edilebileceği gibi, hızlı modaya karşı çıkan bir kavramdır. Sürdürülebilir moda, tam anlamıyla sürdürülebilen, karbondioksit emisyonlarının, aşırı üretimin, bununla birlikte kirliliği ve israfı azaltmayı, biyoçeşitliliği desteklemeyi ve hazır giyim işçilerine adil bir ücret ve güvenli koşullar altına çalışma koşulları sunularak kıyafet üretimini savunur.
Eğer bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız ve sürdürülebilir modanın bir parçası olmaya nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, işte sizin için sürdürülebilir moda üzerine 3 belgesel.
1. The True Cost (2015)
Bir giysi alırken arkasındaki yatan hikâyeyi ve gerçek bedelini biliyor musunuz?
The True Cost, moda endüstrisinin gezegenimiz üzerindeki etkisi ve giysilerimizi dikenler hakkında. Her geçen gün bir parça kıyafetin ücreti düşerken, çevre ve insan haklarının maliyetiyse giderek artıyor. Bu belgesel, bilinmeyeni ve anlatılmayanı çarpıcı bir şekilde su yüzeyine çıkaran ve giysilerimizin ‘gerçek maliyetini’ kimin ödediğini sorgulatıyor.
2. RiverBlue (2017)
Moda endüstrisindeki su tüketimi ve kirletilmesi hakkında nasıl rol aldığını merak ediyorsanız bu belgesele kesinlikle göz atın.
RiverBlue, tekstil üretiminin ve Jean üretiminin dünyanın en büyük nehirlerinden bazıları üzerindeki toksik yan etkileri anlatıyor. Hindistan’dan Çin’e kadar giderek, nehir savunucusu Mark Angelo, bu su yollarının nasıl hem tehlike altında olduğunu hem de nasıl tehlike saçabileceği konusunda bizlere rehberlik ediyor.
3. Minimalism: A Documentary About the Important Things (2015)
Gereğinden fazla üretime karşı durmanın en doğru yolu tüketimi azaltmaktır. Hayatınızda eğer siz de hem üretimi hem de tüketiminizi azaltmak istiyorsanız bu Minimalism: A Documentary About the Important Things adlı belgeseli izlemelisiniz.
Hayatınızın daha az eşya ile nasıl daha iyi olabileceğini inceleyen bu belgesel, hayatın her kesimindeki minimalist yaşamı benimseyen insanlarla izleyiciyi buluşturuyor. Minimalizmin birçok farklılıklarını gösterirken verdiği önemli mesaj ise şu: Herkes daha azıyla daha anlamlı bir yaşam için çabalıyor.
BONUS:
4. Planet Earth (2006)
Eğer hala BBC yapımı Planet Earth adlı belgeseli izlemediyseniz, çok şey kaybediyorsunuz diyebiliriz. Dört dalda Emmy kazanan bu yapım, evimiz hakkında çok değerli bilgileri bizlerle paylaşıyor.
Yapımı beş yıl süren ve en pahalı doğa belgeseli olan bu seri, farklı canlılarla bizleri buluşturarak aslında yuvamızın sadece bizim için değil başka canlılar için de ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Sürdürülebilir bir moda ve yaşam için çabalarken, sahip olduğumuz tek evimizin dünya olduğunu da bu belgesel sayesinde tekrar hatırlıyoruz.
