Pandemi şartlarında uzaktan eğitim gören birinci ve orta dereceli okullarda eğitim gören çocuklar, üç haftalık orta tatile başladı. Karne psikolojisinin ehemmiyetine işaret eden Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, karnede yalnızca notların değerlendirilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, karne psikolojisi ve üç hafta sürecek orta tatilin nasıl geçirilmesi gerektiğine ait tavsiyelerde bulundu.
Karneyi değerlendirirken çocuğun güçlü taraflarına odaklanmak gerektiğini belirten Tarhan, çocukla duvar örmek yerine köprü kurulmasının ehemmiyetine işaret etti. Tarhan, “Şunu hiç bir vakit unutmamalıyız, hayat başarısı akademik muvaffakiyet ile ahlaki muvaffakiyetin toplamıdır. Karneyi dahi aile kıymetlerinin en kıymetlileri şefkat ve nezaketi koruyarak ele almalıyız. Şu anda gençlerin anladığı lisan ikna ve inandırma metodudur. Takdir ve övgü yollarıdır. O da olumlu tarafları üzerine olmalı. Kişiliği değil, davranış ve eforları övülmelidir” tavsiyesinde bulundu. Pandemi sürecinin çocuk ruh sıhhati üzerindeki tesirlerinin kesinlikle dikkate alınması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çocuğa huzurlu bir konut ortamı sunmanın değerini vurguladı.
Pandemide risk hala devam ediyor
Bu sene yarıyıl tatilinin pandemi kaidelerinde geçirildiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu sürecin biraz daha devam etmesinin öngörüldüğünü belirterek şunları söyledi:
“Tatil denildiği vakit hepimizin bir algısı var. Bir yere gitmek, eğlenmek, başımıza nazaran yaşamak üzere bir algı var. Bilhassa çocuklarda da tıpkı formda. Pandemi nedeniyle koşullar değiştiği için ve tehlike hala geçmediği için şu anda biz geçen sene Haziran’daki rakamlardayız. Şu anda biz hadise sayısı olarak 5 binlerdeyiz şimdi binin altına düşmedik. Bu türlü bir durumda toplumun en az %50’si de aşılanmadan, geçen yaz yapılan kusurları yaparsak tekrar üçüncü, dördüncü dorukları yaşarız. İşin ciddiyeti motamot devam ediyor. 10 ay içerisinde 340 sıhhat çalışanı vefat etti. Terörle gayrette bile bu kadar asker, polis kaybı yok. Bu nedenle işin ciddiyetinin çok kıymetli olduğunu bilmemiz gerekiyor. Büyük ihtimal bu süreç uzun sürecek. Bunu bilelim, bu bahiste 15 Şubat’ta okullar açılacak her şey olağana dönecek üzere bir beklenti yanılgıya sebep olur. Bu türlü bir beklenti oluşturmak, yüksek beklenti oluşturmak yanılgılı olur ve beşerler yanılgı yapmaya başlar. Geçen yazı tekrarlarız. Birebir yanılgıyı tekrarlamamak için gerçekçi beklentilerle ilerlememiz gerekiyor. Şu andaki gerçekçi beklentiler ve bilimsel bilgiler de gösteriyor ki şu anda tehlike azaldı. Uyguna gidiyoruz, azalmalar başladı. Ümitsizliğe kararsızlığa hiç yer yok ama biraz daha tahammül etmemiz ve dayanmamız gerekiyor.”
Akademik muvaffakiyet telafi edilir
Ailelerin bu devirde en çok çocuklarının eğitimlerine ait tasa yaşadığını tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ailelerimizin bize sordukları şu: Çocuklarımız bu periyodu nasıl telafi edecekler? Aileler akademik başarıyı hiç düşünmesinler. Onu eğitim sistemimizdeki şu andaki bu sene imtihana gireceklerde bu yılki ders notunun imtihana tesiri düşürülerek adil tahliller üretilebilir. Zira burada internete erişim eşitliği tam olmadı. Özel okullar daha avantajlı durumda. O bakımdan daha problemli durumda. Bu türlü durumlarda eğitim sistemimizin sınavdaki puan yükünü daha düşük tutmak üzere tedbirler kesinlikle alınır. Ölçme ve kıymetlendirme sistemimizde bununla ilgili ayarlar yapılır. O taraftan eğitim konusunda endişelenmesinler” diye konuştu.
Çocukların ruh sıhhati daha önemli
Ailelerin çocukların ruh sıhhati konusunda endişelenmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ama şundan endişelenebilirler; çocukların ruh sıhhati açısından. Çocuklarımız bu türlü bir durumda çok etkilendiler. Her yaşta çocuk için bu geçerli. Bilhassa 0-12 yaş kümesi için başka düşünmek lazım. 12-19 yaş kümesi için yani ergenlik devri için farklı düşünmek lazım. 0-12 yaş kümesi içerisinde çocuklar anne ve babaya bakarlar. Onları gözlemlerler. Baba panik değil, rahatsa konutta huzurlu bir ortam varsa o çocuklar için sokakta ya da şurada burada olmak değerli değildir. Online dersin devam edip etmemesi hiç değerli değildir. Çocuk konutta çok memnun olur hatta bazen anne ve baba çok meskende olup müdahale edip karışıyorlar diye ‘Anne baba siz gezin, biz iyiyiz’ diyen çocuklara da rastlayabiliyoruz. Bu nedenle çocuklarda çok önemli bir adaptasyon yeteneği vardır, bu yaş kümelerinde. Süratle ahenk sağlarlar. Meskende huzurlu bir iklim oluşturmaya odaklanalım şu anda. Konutun sıcak ve keyifli bir alan olması haline gelecektir” diye konuştu.
Aile sigorta sistemimiz ailemizi koruyor
Bu periyotta aile içindeki bağlantının değerli olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ailede negatif irtibat yerine müspet irtibat öne çıkmalıdır. Herkes birbirini düzeltmeye çalışmasın, ego savaşlarına gerek yok. Herkesin birbirini tamamlamaya çalışan, olumlu taraflar güçlendiren bir tavır içerisinde olması değerli. Bizim kültürümüz esasen aile içerisinde rekabetçi değil, bilhassa tamamlayıcılığı yükselten bir kültür. Bu büyük bir fırsat. Dünyada pandemi sonrası önemli bir boşanma ve intihar salgınları var. Bizde bu olmadı. Bunu sağlayan aile sigorta sistemimiz. Hala sarsıntılara karşın dağılmıyor, devam ediyor. Lakin risk de doğal. Biz elimizdeki bu aile bedellerini güçlendirelim ve bunu devam ettirelim. Bu krizi kazanıma dönüştürmüş oluruz” dedi.
Bilgisayarı elinden almak yerine makul kullanmayı öğretmek önemli
Çocuklarda şuurlu teknoloji kullanımına dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “12 yaşından büyük çocuklar da ergenlik periyoduna giriş yapıyor. Bilhassa %80’inin çabucak hemen ellerinde bilgisayar var. Bu durumda bilgisayarları çocukların elinden almak yerine bilgisayarı makul kullanmayı öğretmek yani onları medya okuryazarı yapmak değerli. Onlarla birlikte onların ilgi alanlarına girip onlara nasihat ve konferans vermek yerine yanlış bir şey yapıyorlarsa yanlışı konuşmak yolu kullanılmalı. Yani genci ya da çocuğu karşımıza almak yerine onu yanımıza alıp birlikte konuşabilmek önemli” diye konuştu.
Çocuk ve ebeveynler ortasında köprü kurulmalı
Karnenin kıymetlendirilmesi konusunda da ailelerin yapan bir yaklaşıma sahip olması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
“Çocuklar karnelerini aldılar. Klasik ebeveyn tavrı nedir? Karneye bakıyor. Uygun notları görmüyor. Çabucak zayıf notlarla ilgili tenkit yapıyor. ‘Yediğin önünde yemediğin gerinde. Ne bu karnenin hali?’ dediğimiz an çocuk anne ve babasıyla ortasında duvar örmeye başlar. Hâlbuki bizim anne ve baba olarak çocukla ortamızda köprü kurmaya muhtaçlığımız var. Anne çocuk ilgisi, baba – çocuk bağı karneden daha değerlidir. Bunu bozmadan bu işi çözmek gerekiyor. Akıllı anne ve babalar bu türlü durumlarda ‘Çocuğumun ders durumunu nasıl düzeltirim? 7-8 dersi yeterli lakin 2-3 tanesi berbat, nasıl düzeltiriz?’ deyip çocuğa kanısı de sorulduğu vakit kendini pahalı hissetmesi sağlanmış olur. Bu formda konuşarak çocuğun bir şeyler öğrenmesini sağlamamız gerekir.”
Davranış ve gayretleri övülmeli
Baskı, tehdit ve korkutma formülleri ile çocuğa tabiri caizse ayar çekmeye çalışmanın bu çağın metodu olmadığını lisana getiren Tarhan, “Bu zamanki çocukların, gençlerin anlayacağı lisan değil. Anne ve babalar bunu unutmamalı. Şu anda gençlerin anladığı lisan ikna ve inandırma yoludur. Takdir ve övgü usulleridir. O da olumlu tarafları üzerine olmalı. Hak etmediği kelamları söyleyerek kişiliğini değil, davranış ve eforları övülmelidir. Kişiliği övülürse çocuğun egoları şişer. Konutta, birtakım alışverişlerde sorumluluk verilebilir. Bu türlü durumlarda bilhassa gençler özgürlük ve sorumluluk istikrarını öğrenmeli” diye konuştu.
Karne bedellilik ölçüsü değildir
Pandemide mecburî birlikte vakit geçirme durumunun oluştuğuna işaret eden Tarhan, kelamlarına şöyle devam etti: “Birlikte vakit geçirmek gençler için bir fırsattır. 12-13 yaşından itibaren gençler anne – babayı artık uzaktan sevmeye başlıyor. Biyolojik tabiatımız ve genetik kodlarımız bunu gerektiriyor. Çocuk özgürleşmek ve kişiselleşmek istiyor. Çocuğumuzu muvaffakiyet odaklı yetiştirirken akademik mi, hayat mı, ahlaki muvaffakiyet mı olmalı? Bütün bunları tıpkı anda düşünmemiz gerekiyor. Bu da çocukların anne ve babayı model alması ile çok yakından ilgili. Ebeveynler karneyi konuşurken karne psikoloji düşünülmeli. Karneyi bir bedellilik ölçüsü üzere sunmamak gerekiyor. Çocuğun pahalı olup olmadığını, başarılı olup olmadığını karne gösterir halinde davranmamak gerekiyor. Karne yalnızca muvaffakiyet yolunda basamaklardan bir adedidir.”
Çocuklara çalışkan olmayı ve insani kıymetleri öğretmeliyiz
İnsanın hayat muvaffakiyetinde en sonda soyut gayelerin olduğunu belirten Tarhan, “Topluma, insanlığa yararlı olmak, yaratılışa, varoluşa uygun biçimde bir şeyler yapabilmek insanın hayat ideolojisi ile ilgilidir. Pandemi periyodunun bize kazandıracağı en değerli şey çocuklarla ömür ideolojisinde yine varoluşsal hususları konuşabilmek olacak. Şu anda tanınan kültür bize haz öğretiyor, sürat öğretiyor, zevk peşinde koşmayı ve hedonizmi öğretiyor. Bu global bir salgın haline geldi. Çocuklarımızı bundan korumazsak bu jenerasyonu kaybedeceğiz. Bu jenerasyonun kayıp jenerasyon olmaması için kesinlikle onlara insani bedellerle birlikte hem çalışkan olmayı hem de insani pahalara sahip olmayı öğretmeliyiz. Bu periyotta birlikte vakit geçirmenin yarattığı bir fırsat var” dedi.
Karne bir fırsat olarak değerlendirilmeli
Bu çağa “Distrust Age” yani 21 yüzyıla güvensizlik çağı denildiğini belirten Tarhan, “Bizim kültürümüz, inanç sistemimiz, kıymetler sistemimiz itimada çok değer veriyor. Hazreti Peygamberin en büyük vasfı, bu. Peygamberlikten evvel de eminlik vasfıydı, eminlik vasfımızı tekrar canlandırmaya gereksinimimiz var. İtimat budur. Onun için bunları ailede oluşturalım. Bunlara kıymet verelim ve mesela karne burada nasıl bir fırsat? Karnenin ruhsal tesiriyle çocuk, annem babam kızacak diye palavra söylemeye başlar. Şayet aile eline geldiği vakit bak çocuğum sen çalışmışsın şu kadar dersini yapmışsın, şu kadar dersini yapamamışsın deyip kıymetlendirme yapmalı. Bu türlü durumda kabullen yönet metoduyla, kabullen birlikte yürü metoduyla gitmek değerli. Bu yapılırsa çocuk, ‘Annem ve babam beni seviyor fakat yanlışlarımı düzeltmek için benimle iş birliği istiyor’ diyecek çocuğun aidiyeti artacak. Kendine itimadı zedelenmeyecek. Onun için çocuklarımızı azarlayarak, korkutarak yönetme devrinde değiliz bu çağda. Bu vaktin çocukları da şuurlu. Onun için biz, hiç bir halde bu türlü korkutarak çocuklarımızı yönetemeyiz” diye konuştu.
Annelik ve babalık pratikleri değiştirilmeli
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, son olarak şu tavsiyelerde bulundu: “Burada anne ve babalar, annelik ve babalık pratiklerini değiştirecekler. Kendi annelerinden babalarından öğrendikleri senaryolar bugün geçerli değil. Zira aktörler değişti, yeni aktörler var. Buna nazaran annelik babalık senaryolarınızı değiştirmemiz lazım. Çocuklarımızla yeterli işbirliği kurarız ve çocuklarımızı hem de pandemi devrinin verdiği yakın bağlantıyı fırsata dönüştürürüz” dedi. Şunu hiç bir vakit unutmamalıyız hayat başarısı akademik muvaffakiyet ile ahlaki muvaffakiyetin toplamıdır.”
