Bebekler aşikâr aylarda, büyüme atağı yaşarlar. Bu şu demektir: Etrafın farkına varırlar, gereksinimleri değişir, beslenme ve inanç gereksinimlerine yenileri eklenir.
“Anne karnındaki bebek; sıcak, inançlı, steril ancak monoton bir ortamdan, rengarenk cıvıl cıvıl bir dünyaya gözlerini açacaktır. Lakin bebekler, doğum süreci başladığında gerilime girerler. Çünkü daha evvel deneyimlemediği şeyleri yaşamaya, ortamını değiştirmeye rutinine veda etmeye başlamıştır” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Musa Bostancıoğlu, bebeklerde görülen büyüme ataklarını anlattı.
BÜYÜME ATAĞI NEDİR?
Bebek, doğumundan itibaren de belli haftalarda ağır büyüme ve gelişme periyotları yaşar. Bu haftalarda bebekler; olağandan daha huysuz olabilir, daha fazla ağlayabilir, uyku sorunları yaşayabilir, iştahsız ancak tam karşıtı bazen daha iştahlı olabilir. Bunun en kıymetli nedeni, bebeğin büyüyor olmasıdır. Bebekler muhakkak aylarda, büyüme atağı yaşarlar. Bu şu demektir: Etrafın farkına varırlar, gereksinimleri değişir, beslenme ve itimat gereksinimlerine yenileri eklenir. Bu muhtaçlıklar; renkleri keşfetmek, hareket eden objeleri ayırt etmek, insan mimiklerini manalandırmak ve kendi vücudunun sonlarını keşfetmesi olarak sıralanabilir. Etrafın farkına varan bebek, bu etrafa katılmak ister; bu, gelişimi açısından çok olumlu bir şeydir. İşin en hoş yanı, bu büyüme atakları geçtiğinde ardında çok tatlı yeni hünerler bırakır. Gülmek, oyuncağına vurarak çıkardığı sesi dinlemek, alkış yapmayı öğrenmek, ebeveynini tanıyıp izlemek, yüzüstü dönebilmek, oturmak, emeklemek yürümeye başlamak üzere.
ATAK PERİYOTLARINDA TENSEL TEMAS ÖNEMLİ
Bebeğin etraftaki uyaranlara ilgisinin artması, beslenmeye vakit ayırmak istememesine ve beslenmeyi reddetmesine neden olabilir. Annelerin bu periyotlarda bebeklerini düzgün gözlemleyip, onların muhtaçlıklarını ve isteklerini yanlışsız tekniklerle sabırla karşılamaları son derece değerlidir. Bu ona bol bol sarılarak tensel teması artırıp inançta olduğunu hissettirmekle daha fazla uykuyla, daha fazla kucakla, daha fazla emzirme ve beslemeyle olabilir.
BÜYÜME ATAKLARI NE VAKİT OLUR?
Büyüme atağı beklenen haftalar, bebekten bebeğe küçük oynamalar olmakla birlikte; 5. hafta 8. hafta 12. hafta 19. hafta 26. hafta 36. hafta 42. hafta 55. hafta, 64 ve 76.haftalardır. 2 yaşa kadar toplamda 10 büyüme atağı gösterip en son 2. yaş sendromunu yaşarlar. Bebeklerde büyüme atakları 2-4 gün ortasında sürer. Bebek büyüdükçe atak müddetleri bir haftaya kadar uzayabilir.
SOSYAL GELİŞİM İÇİN ŞART
Bebekler bu devirlerde motor ve zihinsel gelişimlerinin yanı sıra toplumsal gelişim manasında da önemli ilerlemeler gösterirler. Bebeğin hudut sisteminin olgunlaşması, beyninin hızla gelişmesi ve bunlara bağlı olarak hislerinin çeşitlenmesi her büyüme atağı sonrasında onun dünyaya daha fazla adapte olmasını sağlar. Büyüme atağından farklı olarak 3. hafta ile 3 ay ortasında gaz sancıları olabilir. Üç saatten uzun süren, haftada en az üç sefer yineleyen nedeni bilinmeyen ağlamalara “Kolik” denir. Bu ağlamalar, ekseriyetle günün muhakkak saatlerinde bilhassa de akşamları olmaktadır, bebeği kucağa alıp sallamakla, saç kurutma makinası yahut elektrik süpürgesinin çıkardığı üzere “şşşıııııttt” üslubu sesleri dinletmekle geçer. 2-4 ay ortasında tükürük bezleri gelişirken damaklarda kaşınma, salya akması üzere belirtiler görülür. 6-7. Ayda diş çıkarırken 38 dereceye kadar; hafif ateş, salya akması, ishal olmaksızın dışkıda yumuşama ve huzursuzluk görülebilir. Fakat; ateş, ishal, kusma halsizlik, kendini salma üzere semptomlar muhakkak büyüme atağı kaynaklı değildir. Bu bulgular varsa doktora götürülmelidir. Komşu, akraba eş dost tavsiyesiyle bebeğe hekimin önermediği rastgele bir ilaç verilmemelidir.
BÜYÜME ATAKLARINA KARŞI NE YAPMAK GEREKİR?
Çok huzursuz olduğunda, uyumakta zorlandığında ılık bir banyo ve sonrasında masajla rahatlatabilir. Bu periyotlarda bebek sık sık emmek hatta daima göğüste kalmak istediğinden anneler sütünün yetmediğinden korkar. Büyüyen bebeğin anne sütü gereksinimi da artmıştır ve bebeğin daha sık emzirilmesiyle bu muhtaçlığa karşılık verilmiş olur çabucak mamaya başlanmamalıdır. Büyüme atağı yahut diğer bir huysuzluk devrinde uyku eğitimi, tuvalet eğitimi, ek besine başlama ve sünnet üzere radikal değişimler yapılmamalıdır. Çünkü bebek zati kendini rahatsız eden bir dönüşüm sürecindedir, rutinlerinin değişimi atak yaşatmaktadır, bir de bunun üstüne öbür rutin değişimleri eklenmemelidir.
