Aşkın beyne ne üzere tesirleri var? Aşkın insan beynindeki tesirlerini duyunca çok şaşıracaksınız! İnsanlık tarihi boyunca en çok ehemmiyet verilen mevzularından biri hiç elbet: ‘aşk’ oldu. Aşkın insan beynindeki tesirleri ise hayli dikkat cazip. Tutkulu aşk periyodunda hudut hücrelerini büyüten hormon, olağandan 2-3 kat fazla salgılanıyor. Aşkın beyni gençleştirdiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sırılsıklam aşk periyodunda beynin karar sisteminin daha az çalıştığını belirterek, “Aşk gelince akıl gider” deyişinin sinirbilim alanındaki doğruluğuna dikkat çekti.
BÜTÜN KIYMETLİ ESERLER TUTKULU AŞK DEVRİNDE YARATILIYOR
Dünyaya baktığınız vakit gördüğünüz her estetik üretinin; düzgün bir mimarinin, yeterli bir tablonun, uygun bir müziğin, âlâ bir şiirin, uygun bir sinema filminin…Tutkulu olan her şeyin üretiminin altında dopamin yatar. Dopamin, yenilik arayışı, yaratıcılık ve hazzı temel alan bir hudut kimyası hususudur. Tutkulu aşk periyodunda insan beyninin neredeyse dopamin içinde yüzdüğü gösterilmiştir. Bundan ötürü bütün değerli aşk şiirleri, bütün kıymetli müzikler daima sırılsıklam aşk periyodunda yazılıyor.
AŞK BEYNİ GENÇLEŞTİRİYOR
Bir öbür bilinen şey de tutkulu aşk periyodunda ‘neuron growth factor’ denen ve hudut hücrelerini büyüten hormon beyinden salınıyor. Yaşlandıkça azalıyor. Bu neuron growth factor’ün aşk periyodunda ölçülmüş insanların kanlarında olağanın 2-3 katı yükseldiği gözlenmiş. Pekala, bu neyi sağlar? Hudut hücrelerinin daha uzun ayakta kalmasını, hudut hücrelerinin ortasındaki ilişkinin vakit içerisinde daha sık olmasını ve gençleşmeyi sağlayan bir hormon. Hudut hücrelerini yapay bir ortama alıp, onlara bu hormonu verdiğinizde yapıları daha da gençleşiyor. Birebiri beyinde oluyor. Yani aşk beyni gençleştiriyor.
AŞK AĞRI HASSASLIĞINI AZALTIYOR
Sırılsıklam aşk periyodunda morfin gibisi hususların beyinde salınımı artıyor. Bundan ötürü ağrıya hassaslık azalıyor. Bu şey için de geçerli. İnsan çok keyifli olduğu vakit ağrı duymaları azalır vücudunda. Fakat mesela depresyondaki hastalar çok fazla ağrı duyarlar. Başı ağrır, boynu ağrır, sırtı ağrır beli ağrır… Dolayısı ile sırılsıklam aşk devrinde ağrı hisleri de azalıyor.
AŞKIN ÖMRÜ NE KADAR?
Her şeye karşın aşk, tekrar beklenmedik anda geldiği vakit, olumlu karşılanması gereken bir his. Ancak gerisinden da belirli bir müddetinin olduğu ve bir iniş periyodunun olacağını sürekli düşünmek lazım. Kesin ve devamlı aşk diye bir şey kelam konusu değil. Bu sırılsıklam aşk devirlerinin en fazla kan kimyası ve ruhsal testler olarak 8 ila 16-18 ay sürdüğü gösterilmiştir. Çok istisnai durumlarda 20 yıl tutkulu aşk yaşayanlar var ancak bunlar alışılmış ki çok sıra dışı şahıslar.
AŞK İŞLEVSEL MR İLE GÖRÜNTÜLENEBİLİYOR
İnsanlar 1700’lü yıllara kadar insanı yöneten merkezin kalp olduğunu düşünmüşler. 1700’lü yıllardan sonra insanı yöneten temel merkezin beyin olduğu anlaşılmış. Çağdaş çağda 2003’ten beri artık işlevsel MR’ın birçok alanda kullanılması kimi beyin bilimcilerde merak uyandırmış.
“Yutarken, kitap okurken, sinema izlerken beynin neresi çalışıyor görüyoruz. Sanki bir insan sevdiği şahsa bakarken beyninin neresi çalışıyor?” diye sormuş Mısırlı Bilim İnsanı Semir Zeki. Bu sorulduktan sonra, hayret uyandıracak formda beynin belirli bölgelerinin aşık şahıslar maşuklarına bakarken ışıl ışıl parladığını görmüşler ve bu tutarlılık gösteren bir şey. Yani birisi aşıkken diğer bir örüntü, öbürü aşıkken öteki bir örüntü yok. Bütün o sırılsıklam aşk periyodunda beynin ışıldayan alanlarında emsal bir örüntü var. Şöyle bir test olabilir; ‘Beni sevgilim sahiden tutkuyla seviyor mu?’. Bunu anlamamız herhalde bir yarım saat sürer. Teknolojik olarak buna sahibiz yani işlevsel MR aygıtı olduğu için bunu yapabiliriz.
AŞK BEYNİN KARAR SİSTEMİNİ YAVAŞLATIYOR
İnsan davranışının hepsinin beyinsel bir karşılığı var. Sırılsıklam aşk devrinde beynin birçok bölgesi ışıldarken, beynin frontal bölgesi az çalışıyor ya da çalışması zayıflıyor. Bunun sonucu nedir? Olağanda bizim alın beyin bölgemiz toplumsal normlar, kurallar oluşturmamızı sağlıyor. Diğerinden hürmet görmeyi ve bütüne bakıp durumumuzu değerlendirmeyi sağlıyor. Birebir beyin bölgesi, trafikte sağa ya da sola dönmeden çok evvel sinyal vermeni sağlar. Bu bölge birebir vakitte karar alma süreçlerinde de devreye giriyor. Bu bölgenin sırılsıklam aşk periyodunda az çalışması, o periyotta alınan kararların sıhhatsiz ve sıkıntılı olmasına neden oluyor. Dolayısı ile o ağır, tutkulu devirde hani sonradan derler ya “Ben bunu nasıl yaptım, buna nasıl bu türlü karar verdim…” Pişmanlıklar olur ya aşklarda bir müddet sonra… Ya da “O benden şunu istedi ben ona nasıl verdim!” Sırılsıklam aşk bitince akıl yerine gelmiştir. Aslında bunun sinirbilimsel karşılığı var. Hakikaten sırılsıklam aşk periyodunda aşk gelince akıl gidebiliyor.
