Geçmişten günümüze kadar olan kuşkusuz en çok değer verdiğimiz şeylerden biride aşktır. Aşk insan bedeninde bir çok şeyi değiştiren bu his ağrı hassaslığını azaltmakla birlikte beyni de gençleştiriyor! Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, aşkın insan beynindeki tesirlerine dair kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
İnsanlık tarihi boyunca en çok ehemmiyet verilen mevzularından biri hiç elbet: “Aşk” oldu. Aşkın insan beynindeki tesirleri ise hayli dikkat cazibeli. Tutkulu aşk devrinde hudut hücrelerini büyüten hormon, olağandan 2-3 kat fazla salgılanıyor. Aşkın beyni gençleştirdiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sırılsıklam aşk devrinde beynin karar düzeneğinin daha az çalıştığını belirterek, “Aşk gelince akıl gider” deyişinin sinirbilim alanındaki doğruluğuna dikkat çekti.
AŞK BEYNİ GENÇLEŞTİRİYOR!
Bir öbür bilinen şey de tutkulu aşk periyodunda ‘neuron growth factor’ dediğimiz, hudut hücrelerini büyüten bir hormon bu, beyinden salınıyor. Yaşlandıkça azalıyor. Bu neuron growth factor’ün aşk devrinde ölçülmüş insanların kanlarında olağanın 2-3 katı yükseldiği gözlenmiş.
Bu neyi sağlar? Hudut hücrelerinin daha uzun ayakta kalmasını, hudut hücrelerinin ortasındaki irtibatın vakit içerisinde daha sık olmasını ve gençleşmeyi sağlayan bir hormon. Hudut hücrelerini yapay bir ortama alıp, onlara bu hormonu verdiğinizde yapıları daha da gençleşiyor. Birebiri beyinde oluyor. Yani aşk beyni gençleştiriyor.
BÜTÜN KIYMETLİ YAPITLARIN TEMELİ AŞKTAN GEÇİYOR!
Dünyaya baktığınız vakit gördüğünüz her estetik üretinin; âlâ bir mimarinin, yeterli bir tablonun, âlâ bir müziğin, uygun bir şiirin, âlâ bir sinema filminin…Tutkulu olan her şeyin üretiminin altında dopamin yatar. Dopamin, yenilik arayışı, yaratıcılık ve hazzı temel alan bir hudut kimyası unsurudur.
Tutkulu aşk devrinde insan beyninin neredeyse dopamin içinde yüzdüğü gösterilmiştir. Bundan ötürü bütün kıymetli aşk şiirleri, bütün kıymetli müzikler daima sırılsıklam aşk periyodunda yazılıyor.
AŞK AĞRIYI GÖRMEZDEN GELİYOR!
Sırılsıklam aşk periyodunda morfin gibisi unsurların beyinde salınımı artıyor. Bundan ötürü ağrıya hassaslık azalıyor. Bu şey için de geçerli. İnsan çok keyifli olduğu vakit ağrı duymaları azalır vücudunda. Lakin mesela depresyondaki hastalar çok fazla ağrı duyarlar. Başı ağrır, boynu ağrır, sırtı ağrır beli ağrır… Dolayısı ile sırılsıklam aşk periyodunda ağrı hisleri de azalıyor.
AŞK NE KADAR SÜRER?
Her şeye karşın aşk, yeniden beklenmedik anda geldiği vakit, olumlu karşılanması gereken bir his. Ancak gerisinden da belirli bir mühletinin olduğu ve bir iniş devrinin olacağını hep düşünmek lazım.
Nihai ve devamlı aşk diye bir şey kelam konusu değil. Bu sırılsıklam aşk devirlerinin en fazla kan kimyası ve ruhsal testler olarak 8 ila 16-18 ay sürdüğü gösterilmiştir. Çok istisnai durumlarda 20 yıl tutkulu aşk yaşayanlar var fakat bunlar doğal ki çok sıra dışı bireyler.
AŞK BEYİNDE GÖRÜLÜYOR!
İnsanlar 1700’lü yıllara kadar insanı yöneten merkezin kalp olduğunu düşünmüşler. 1700’lü yıllardan sonra insanı yöneten temel merkezin beyin olduğu anlaşılmış. Çağdaş çağda 2003’ten beri artık işlevsel MR’ın birçok alanda kullanılması kimi beyin bilimcilerde merak uyandırmış. ‘Yutarken, kitap okurken, sinema izlerken beynin neresi çalışıyor görüyoruz. Sanki bir insan sevdiği bireye bakarken beyninin neresi çalışıyor?’ diye sormuş Mısırlı Bilim İnsanı Semir Zeki. Bu sorulduktan sonra, hayret uyandıracak biçimde beynin belirli bölgelerinin aşık şahıslar maşuklarına bakarken ışıl ışıl parladığını görmüşler ve bu tutarlılık gösteren bir şey.
Yani birisi aşıkken diğer bir örüntü, öbürü aşıkken diğer bir örüntü yok. Bütün o sırılsıklam aşk devrinde beynin ışıldayan alanlarında emsal bir örüntü var. Şöyle bir test olabilir; ‘Beni sevgilim hakikaten tutkuyla seviyor mu?’. Bunu anlamamız herhalde bir yarım saat sürer. Teknolojik olarak buna sahibiz yani işlevsel MR aygıtı olduğu için bunu yapabiliriz.
Aşk, beynin karar sistemini yavaşlatıyor
“İnsan davranışının hepsinin beyinsel bir karşılığı var. Sırılsıklam aşk periyodunda beynin birçok bölgesi ışıldarken, beynin frontal bölgesi az çalışıyor ya da çalışması zayıflıyor. Bu çok dikkat cazip bir şey” diyerek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bunun sonucu nedir? Olağanda bizim alın beyin bölgemiz toplumsal normlar, kurallar oluşturmamızı sağlıyor. Diğerinden hürmet görmeyi ve bütüne bakıp durumumuzu değerlendirmeyi sağlıyor. Tıpkı beyin bölgesi, trafikte sağa ya da sola dönmeden çok evvel sinyal vermeni sağlar. Bu bölge birebir vakitte karar alma süreçlerinde de devreye giriyor.
Bu bölgenin sırılsıklam aşk devrinde az çalışması, o periyotta alınan kararların sıhhatsiz ve problemli olmasına neden oluyor. Dolayısı ile o ağır, tutkulu periyotta hani sonradan derler ya ‘Ben bunu nasıl yaptım, buna nasıl bu türlü karar verdim, nasıl onun peşinden gittim’… Pişmanlıklar olur ya aşklarda bir müddet sonra… Ya da ‘O benden şunu istedi ben ona nasıl verdim’… Sırılsıklam aşk bitince akıl yerine gelmiştir. Hani ‘Aşk gelir akıl gider’ ya, bu türlü söylenir halk ortasında. Aslında bunun sinirbilimsel karşılığı var. Hakikaten sırılsıklam aşk devrinde aşk gelince akıl gidebiliyor.”
