Yunanlılar, elmaslar için “Tanrıların göz yaşları” yakıştırması yaptığından beri, elmaslar kralların, kraliçelerin, padişah ve sultanların güç göstergesi olarak taçlarını ve asalarını süslemiş. Şimdiyse bizler, baş tacı ettiklerimize pırlanta hediye ediyoruz. Peki biz bu değerli taşları ne kadar iyi tanıyoruz; Pırlanta nasıl seçilir gerçekten biliyor muyuz? İşte size pırlanta alırken bilmeniz gerekenleri Derya Özel tüm ipuçlarıyla paylaştı… (Ayrıca gerçek pırlanta nasıl anlaşılır ve pırlanta nasıl temizlenir diyorsanız bu yazımıza da bakabilirsiniz)
Pırlanta nedir?
Pırlanta, elmasın kesilmiş, yani işlenmiş haline deniyor. İtalyanca “brillante (parıldayan)” kelimesinden gelen pırlanta ismi, elmas kesildikten sonra daha çok parladığı için bu adı alır. Kısaca, elmas ve pırlanta aynı şey, sadece kesimleri farklı bu yüzden pırlantalar 4 C kuralına göre değerlendiriliyor.
Pırlanta seçerken izlenecek adımlar nelerdir?
- C Karat – (Carat) Pırlantanın ağırlık birimine “karat” deniyor. Öncelikle pırlantanın kaç karat olduğu önemli.
- C Berraklık (Clarity) İkinci önemli unsur taşın berraklığı. Taşın içerisindeki izlere bakılarak değerlendirilir.
- C Renk (Colour) Üçüncüsü pırlantanın rengi. Renk skalası renksizden renkliye doğru gider. En değerlisi en renksiz ve en doygun renge sahip olanlardır.
- C Kesim (Cut) Son olarak pırlantanın kesimi önemli çünkü parlaklığını veren şey, o taşın kesimi. Kesim kötüyse, taş parlamaz. İşte bir pırlantanın kimliğini ve değerini bu dört unsur belirliyor.
Bir pırlanta alırken bu 4 C kuralına bakarak almak en doğrusu olacaktır. Çok çeşitli kesimde pırlanta olmasına rağmen en çok rağbet edilen ve satıldığında değerinden kaybetmeyen tek kesim, bildiğimiz klasik yuvarlak kesimdir.
KARAT NEDİR?
Pırlantanın ağırlığına “karat” denir. Keçiboynuzu tohumunun ağırlığıyla neredeyse birebir olan karat ağırlık ölçüsü yıllardır pırlantayı tartmak için kullanılır. Pırlantanın büyüklüğünü karatı belirler. Karatı ölçmek için hassas teraziler kullanılır. Pırlanta ne kadar büyürse değeri o kadar artar fakat burada diğer 3C kuralına da bakmak gerekir. Kötü bir berraklık, renk ve kesim, taş ne kadar büyük olursa olsun değerinden götürür.
Kesim kalitesi nasıl olmalı?
Kesim kalite skalası “Exc – Excellent ve “F” aralığında değerlendirilir. Buna göre taşın kesimi Exc veya VG ise iyi bir kesimdir, G ve F pek rağbet edilmeyen kesimlerdir. Taş ne kadar kötü kesilirse, taşın parlaklığı gider. Biz buna “civeleklik” diyoruz. Taşın civelek yani parlak olması için iyi kesim şart.
Pırlantanın berraklık skalası nedir? Nasıl olmalı?
Taşın berraklığını içindeki inklüzyonlar, yani izler belirler. Hiç iz olmayan taşlar en berrak yani Loup Clear (LC) ile çok inklüzyonlu Pique (P) arası değerlendirilir. LC, VVS, VS, SI, P gibi gruplamalarla taşın berraklığı ölçülür. Taş ne kadar berraksa o kadar değerlidir.
Pırlanta renk değerleri nedir? Nasıl olmalı?
Renk skalası ise çok geniş. En renksiz yani D renk ile Z’ye kadar uzanan bir sakala mevcut.
Burada Z renk sarımtrak bir pırlanta ile sarı pırlanta karıştırılmasın. Sarı pırlanta, renksiz bir pırlantadan daha değerlidir fakat beyaz yani renksiz pırlantalardaki sarıya kaçan tonlar pırlantanın değerini düşürür. Buradaki ayrımı iyi yapabilmek için pırlantaları ikiye ayırmak gerekir. Renksiz pırlantalar ve renkli pırlantalar. Renkli pırlantaların içinde bor, nitrojen gibi kimyasal bileşenli taşların rengi doğal olarak değişir. Bizim baktığımız renksiz pırlantalardaki renk skalasına göre en iyisi D renginden başlar, L’den sonra “Tinted Colour” dediğimiz sarımtrak renge doğru gider. En güzel ve beyaz parlayanı elbette D renktir fakat dünyanın en değerli pırlantası mavi pırlantadır.
Pırlanta seçerken nelere dikkat etmeliyiz?
Pırlanta bir yüzük seçerken ilk baktığınız şey elinizde nasıl durduğu mu, yoksa taşın kalitesi mi? Zevkler ve renkler tartışılmaz ama aldığınız taş yaklaşık 1 milyon yaşındaysa ve ciddi bir para ödeyecekseniz, size tavsiyem önce taşın kalitesinden emin olmanız. Önemli mücevher firmaları artık her zevke göre şık tasarımlarla herkese hitap etmekte. Yuvarlak kesim ne kadar değerli olursa olsun sizin zevkiniz Oval kesimden ya da Markiz kesimden yanaysa, parmağında yüzüğü taşıyacak kişi olarak taşın kalitesinden emin olduğunuz sürece şekli çok önemli değil.
Pırlanta kimliği nedir?
3 ct -E – VVS- EXC- Bu harflar ve sayılar size bir şey ifade etmese de, sizin taşınızın kimliği bu sayılar ve harflerle anılıyor. Yani şu demek; taş 3 karat, rengi E, berraklığı VVS, kesimi EXC yani mükemmel. Dünyanın neresinde çıkarsa çıksın, tüm taşlar 2 merkeze yollanıyor. Biri Amerika’da bulunuyor, bir diğeri ise Belçika’nın Antwerp şehrinde.
Dünyanın elmas işleme ve kimlik verme merkezleri buralar. Genelde pırlanta aldığımızda verilen bir belge olur. Taşın boyutunun, berraklığının ve renginin ne olduğu yazar. En büyük yanılgımız bunun bir sertifika olduğunu sanmamızdır. Mücevher firmalarının müşterilerine ürünle birlikte verdikleri kart ile, uluslararası sertifika maalesef karıştırılıyor. Müşterinin her zaman mücevher firmasına aldığı ürünün uluslararası sertifikası olup olmadığını sorması gerekli. Uluslararası Elmas Yüksek Konseyi’nden alınmış sertifikalar, hem güvenli alışverişi, hem de aldığınız taşın kimliğini bilmenizi sağlıyor.
