Kadın Hastalıkları,Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Deniz Ulaş bahis hakkında kıymetli bilgiler verdi. 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinden başlayan ve tüm dünyaya yayılarak pandemiye neden olan COVID-19’un nedeni SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) virüsüdür. SARS virüsü soğuk algınlığına neden olan MERS, HCoV 229, NL63 üzere koronavirus ailesindendir. COVID-19’a neden olan bu virüse “SARS-CoV-2” yahut “Yeni koronavirüs” de denmektedir. Hamilelikte COVID-19’un gebelik üzerine, doğum üzerine tesiri ve COVID-19’dan korunma yolları ise şöyle;
COVID-19 Nedir?
SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu enfeksiyona COVID-19 denir. Soğuk algınlığına neden olan başka virüslerden tek farkı bulaşıcılığının ve öldürücülüğünün daha yüksek olmasıdır.Ama yeniden de öldürücülüğü daha evvel salgınlara neden olan öbür koronavirüslerden (MERS-CoV, SARS-CoV) daha düşüktür. Yeni koronavirusun öldürücülüğü %3-4 iken, SARS-CoV’un %10, MERS-CoV’un %37’dir.Bugüne kadar (06-04-2010) tüm dünyada toplam 69000 kişi COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. İtalya ve İspanya en yüksek vefat sayısına sahipken, Türkiye’de COVID-19’dan mevt sayısı 574’tür.
COVID-19 Belirtileri Nelerdir?
COVID-19 belirtileri ortasında ateş, kuru öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı, yorgunluk, kas ağrısı üzere üst teneffüs yolu enfeksiyon belirtileridir.En sık görülen belirti ateştir. Hastaneye yatırılan hastaların %90’ında ateş vardır. Fakat %10 hastada ateş olmayabileceği de unutulmamalıdır.Öksürük de en sık görülen belirtilerden biridir. COVID-19 müspet hastaların %70’inde öksürük vardır.Ağır olaylarda böbrek yetmezliği, ishal, nefes alamama belirtileri olabilir. Fakat unutulmamalıdır ki COVID-19 hiçbir belirti vermeyebilir.Ancak COVID-19 belirtileri olmadan da hastanın virüsü taşıyor olabileceği unutulmamalıdır.COVID-19 nasıl bulaşır ? Kimler risk altında ? tüm bilgiler için drdenizulascom sitesinde yer almaktadır.
COVID 19 Gebelikte Nasıl Seyreder?
Koronavirüslü gebe bayan sayısı çok az olduğu için COVID-19’un gebelikteki seyri ile ilgili net bir bilgi şimdi yoktur. Lakin tıpkı aileden olan SARS ve MERS enfeksiyonlarının gebelikte daha ağır geçtiği çalışmalarda gösterilmiştir.Bu açıdan bakıldığında yeni koronavirüs enfeksiyonunun gebelikte daha ağır geçebileceği iddia edilmektedir. Lakin bu bahis ile ilgili daha gerçek bilgi verebilmek için hadise sayısının artması gerekmektedir.
Hamilelikte Yeni Koronavirüs Bebeğe Bulaşır mı?
Koronalı hamile hadisesi çok az olduğu için bu bahis ile de ilgili net bilgi yoktur. Lakin anneden bebeğe plasental yolla anne karnında bulaşması pek mümkün görünmemektedir.Çin’de yapılan çalışmalarda COVID-19 müspet hamilelerin amnion sıvısından, kordon kanından, yenidoğan bebeğin boğazından ve anne sütünden alınan örneklerde koronavirüs tespit edilememiştir.
Koronovirüsün Bebek Üzerine Tesiri Var mı?
Şimdilik koronavirüsün bebeğin gelişimi üzerine olumsuz tesiri olduğunu gösteren bilgi yoktur. Lakin olay sayısı az olduğu için bu mevzuda emin olmak zordur.Bazı yayınlarda erken doğum, düşük, bebekte gelişme geriliği yahut fetal distresse neden olduğu belirtilse de kesin bilgi için şimdi kâfi veri yoktur.
Yeni Koronovirüs Enfeksiyonu Doğum Formunu Tesirler mi?
Hayır. Koronavirüs enfeksiyonu doğum formunu etkilemez. Sezaryen şayet tıbbi olarak muhtaçlık varsa yapılmalıdır. Ayrıyeten olağan doğum sırasında vajinal salgılarla bebeğe bulaşma olmadığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.Şimdiye kadar COVID-19’lu 32 hamile literatürde bildirilmiştir. 32 hastanın 15’inde (%47) erken doğum görülmüştür. 32 COVID-19 müspet hamilenin 27’si sezaryenle, 2’si vajinal yolla doğum yapmıştır.
Koronovirüslü Bir Anne Bebeğini Emzirebilir mi?
Şu anda virüsün anne sütü ile bebeğe geçtiğine dair delil yoktur. Anneden bebeğe bulaşırsa yakın temas sonucu damlacık yoluyla bulaşabileceği düşünülmektedir.Ancak kar ziyan oranına bakıldığında; anne sütünün bebeğe yararı koronavirüsün bebeğe bulaşma riskinden daha fazla olduğu için, COVID-19’lu bir annenin bebeğini emzirmeye devam etmesi önerilmektedir.Çok şiddetli hastalık durumunda tahminen emzirme kesilebilir. Lakin bu durumda da süt pompalarıyla sütün sağılıp bebeğe anne sütünün verilmesi tavsiye edilmektedir.
Ancak emzirme sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmesi gerekir;
Emzirmeden evvel kesinlikle elinizi yıkayın
Maske kullanın
Emzirme pompası kullanılıyorsa pompalar uygun biçimde temizlenmiş olmalı
Gebelikte COVID-19 Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın şimdi kesin tedavisi yoktur, lakin remdesivir, hidroksiklorakin, lopinavir-ritonavir üzere ilaçların COVID-19 tedavisinde tesirli olup olmadığı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.Ülkemizde sıhhat bakanlığı COVID-19 tedavisi için bir algoritma yayınladı. Bu algoritmaya nazaran hidroksiklorokin ve lopinavir/ritonavir tedavisinin COVID-19 tedavisinde kullanılması önerilmektedir.COVID-19 tanısı almış hamilelerin tedavisi hamile olmayanlarla birebirdir. Yalnızca COVID-19 olumlu gebelerin takip ve tedavisinin, gerekiyorsa doğumunun 3. Basamak hastanelerde yapılması gerekir. Hastanede perinatolog, yeni doğan uzmanı, ağır bakım uzmanı, enfeksiyon hastalıkları uzmanı ve doğum anestezisti de bulunmalıdır.Takip ve tedavinin negatif basınçlı izolasyon odalarında yapılması önerilmektedir. Hamilede COVID-19 tedavisi; enfeksiyonun denetim altına alınması, oksijen tedavisi, fazla sıvı yüklenmesinden kaçınılması, ampirik antibiyotikler, bebeğin kalp seslerinin ve sancının takip edilmesi, gerekirse mekanik ventilasyon ve doğum zamanlamasının hakikat yapılmasını kapsamaktadır.Akciğer tomografisi olağanda gebelikte çekilmez lakin COVID-19 kuşkusu varsa tomografinin çekilebileceği önerilmektedir.
COVID-19 Aşısı Var mı?
Henüz koronavirüse karşı geliştirilmiş COVID-19’dan koruyan bir aşı yoktur. COVID-19 aşısının geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Önümüzdeki aylarda aşının çıkması beklenmektedir.
