Teknolojinin değişmesiyle birlikte günümüzde ebeceynler çocuklarını büyütürken çok daha titiz davranarak çocuğun daha sağlıklı bir ortamda büyümesi gerekenleri ellerinden gelenleri yapıyorlar. Fakat vakit zaman çocuğun yanında yapılan tartışmalar çocuğun gelecek hayatını olumsuz tarafta etkileyebiliyor. Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna çocuğun yanında tartışan anne ve babaların dikkat etmesi gerekenler hakkında kıymetli bilgiler paylaştı! Çocuğun psikolojisini kıymetli ölçüde etkileyen mevzular hakkında ebeveynlerin dikkat etmesi gerekenleri Elmaelma.com’da bulabilirsiniz!
Günümüz çağdaş toplumunda ebeveynler, çocuklarının sağlıklı olarak ne yiyeceğinden nasıl bir eğitim alacağına; ne giyeceğinden, nelerle oynayacağına kadar her şeyi en ince detayına kadar düşünmektedir. Düzgün bir anne baba olmak için hamilelik sürecinden itibaren kitaplar okumaya, araştırmalar yapmaya başlamaktadırlar. Bunların yanı sıra çocuklarıyla tesirli bağlantı kurmaya ihtimam göstermekte ve ruhsal gelişimlerine katkı sağlamaktadırlar. Ama atladıkları ufak bir nokta vardır; eşleriyle olan ilgilerinin çocukları üzerindeki tesiri.
Çocuklar anne ve babalarını gözlemleyerek öğrenir hayatı. Çocuğun anne ve babası ortasındaki münasebetten öğrendikleri, ileriki yaşantısında kuracağı bağlantılara taban hazırlamaktadır. Byron Norton’un dediği üzere, bir çocuğun üç ebeveyni vardır; Annesi, babası ve anne babası ortasındaki bağlantı. Bu üçüncü ebeveyn, çocuğun bağlantıları öğrenme süreci içerisinde çok tesirlidir.
Çocuk Anne Baba Bağlantısından Ne Vakit Etkilenir?
Bu sürecin başlangıcı aslında çocuğun sizin söylediklerinizi anlayıp idrak edeceği yaşa gelmeden, hamilelik periyodunda başladığı bilinmektedir. Hamilelik devri bayanların fizyolojik ve ruhsal olarak hassas olduğu bir devirdir ve plasenta aracılığıyla bebeği ile bir alışveriş halindedir. Bebek annesinin yediklerinden beslendiği üzere, hormonların salınımı ile annenin hissettiklerinden ve yaşadıklarından da etkilenir. Bu süreçte anne ve babanın münasebetini, annenin gerilimini kederini de bebek, anne karnında hissetmeye başlar.
Doğum sonrası devirde ise 0-6 yaş devri çocuğun psiko-sosyal gelişimi için çok değerlidir. Çocuk ebeveynlerini gözlemleyerek tavır, davranış ve telaffuzlarını içselleştirir ve böylece ebeveynlerine benzeri formda davranış örüntüleri geliştirirler.
“Çocuk o, daha anlamaz“, “Eşimle arbede edeli uzun vakit oldu, unutmuştur çoktan“, “Küçük daha bilmez o“, “Biz daima böyleyiz, alışmıştır“, “İlişkimizden çocuğumun etkileneceğini düşünmüyorum”, “Bu evliliğe çocuklarım için katlanıyorum”… gibi kelamlar sıklıkla duymaya alışık olduğumuz ebeveyn cümleleridir. Bu telaffuzların tersine Grych ve Fincham ebeveynlerinin kavgalarına şahit olan çocukların algısını üç temele dayandırarak açıklar. Birinci olarak çocuk “Anlaşmazlık beni nasıl etkileyecek” diye düşünerek tehdit algısını, ikinci olarak “Çatışma ile ilgili olarak ne yapabilirim” diyerek başa çıkma algısını ve son olarak “Çatışmanın sorumlusu kim?” diyerek suçlama algısını geliştirir.
Yapılan araştırmalar göstermiştir ki; tartışmalarda yıkıcı bir tavrın olduğu, daima arbede ve tartışma ortamı ile seslerin yükseldiği bir meskende büyüyen çocuk; toplumsal ve akademik hayatında da sesini yükselterek istediklerini anlatmaya çalışacak, kuralları çiğneyecek ve saldırgan bir tavır içinde olacaktır. Bir tarafın baskın biçimde bağırdığı, öbür ebeveynin sessiz kaldığı ailelerde büyüyen çocuklar ise öteki çocuklara nazaran daha kaygılı ve depresif tavırlar gösterecektir. Eşlerden birinin aldatıldığına şahit olan çocuk ise; yetişkin hayatında itimat kurmakta zorluklar çekecektir.
Bunun yanı sıra tartışma esnasında ebeveynlerin sergilediği olumsuz tavırlar, yıkıcı davranışlar ve olumlu bir tahlilin olmaması da çocuklarda anne ya da babanın tarafını tutma, tartışmayı ayırma, ebeveynleri barıştırma uğraşı, yardım ve teselli etme ya da kaçınma üzere yansılara neden olmaktadır. Ebeveyninin tartışmalarına maruz kalan kız çocukları yaşanan tartışmalardan daha çok etkilenmekte ve ekseriyetle kız çocuklarında depresyon görülmektedir. Erkek çocuklarda ise davranış problemlerinin kız çocuklara nazaran daha şiddetli olduğu; erkek çocuklarda saldırganlık davranışı görülmek ile birlikte bu çocukların öfkelerini denetim etmekte zorlandığı görülmektedir. Bunun yanı sıra ebeveyn alakaları; çocukların akademik muvaffakiyetini, dikkat eksikliği ve hiperaktivite oranlarını etkilemektedir.
Çocuk Her Hengameden Etkilenir Mi?
Tartışma her ailede yaşanan bir durumdur ama tartışmaların nasıl yönetildiği ve nasıl sonuçlandığı çok kıymetlidir. Konutta problemlerin konuşarak halledildiği, sesin yükselmediği, tartışmalara yapan tahliller bulunulduğu, her bireyin dinlenildiği ve kelam hakkı verildiği bir ortamda büyüyen çocuklar sorun çözme marifetini, kurallara uymayı, kelam almayı, isteklerini söz etmeyi öğrenirler.
Sonuç olarak bilinmektedir ki; ebeveynler kendi münasebetlerinde ne kadar yapan ve memnunlarsa, çocukları da memnun bir formda büyüyor. Ebeveynler ortasında olan sorunlar, kasvetler ise çocuğu olumsuz etkiliyor. Çocuk etkilenmez, anlamaz, bilmez, unutur değil; çocuk yaşanan her şeyden etkilenir, anlar, bilir ve unutmaz. Kendinizi bir ayna üzere düşünün ve çocuğunuz sizin yansımanızdır. Siz nasıl bir ebeveyn olursanız, çocuğunuzda yetişkin hayatında sizin bir kesiminizi taşıyan ebeveyn olacaktı
